เดินตามหลังเครื่องบดพื้น

จังหวัดยามานาชิตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของโตเกียวและมีบริษัทที่เกี่ยวข้องกับจิวเวลรี่หลายร้อยแห่ง ความลับของมันเหรอ? คริสตัลท้องถิ่น
ผู้เยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์จิวเวลรี่ยามานาชิ เมืองโคฟุ ประเทศญี่ปุ่น เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม แหล่งที่มาของภาพ: Shiho Fukada สำหรับ The New York Times
โคฟุ ญี่ปุ่น สำหรับคนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ จังหวัดยามานาชิทางตะวันตกเฉียงใต้ของโตเกียวมีชื่อเสียงในด้านไร่องุ่น น้ำพุร้อน และผลไม้ และเป็นบ้านเกิดของภูเขาไฟฟูจิ แต่แล้วอุตสาหกรรมจิวเวลรี่ล่ะ?
คาซูโอะ มัตสึโมโตะ ประธานสมาคมจิวเวลรี่ยามานาชิกล่าวว่า “นักท่องเที่ยวมาเพื่อไวน์ แต่ไม่ใช่เพื่อเครื่องประดับ” อย่างไรก็ตาม โคฟุ ซึ่งเป็นเมืองหลวงของจังหวัดยามานาชิ มีประชากร 189,000 คน มีบริษัทที่เกี่ยวข้องกับเครื่องประดับประมาณ 1,000 แห่ง ทำให้ที่นี่เป็นเครื่องประดับที่สำคัญที่สุดในญี่ปุ่น ผู้ผลิต ความลับของมันเหรอ? มีคริสตัล (คริสตัลทัวร์มาลีน เทอร์ควอยซ์ และคริสตัลสโมคกี้ เป็นต้น) ในภูเขาทางตอนเหนือ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของธรณีวิทยาที่อุดมสมบูรณ์โดยทั่วไป นี่เป็นส่วนหนึ่งของประเพณีที่มีมาเป็นเวลาสองศตวรรษ
ใช้เวลาเพียงหนึ่งชั่วโมงครึ่งโดยรถไฟด่วนจากโตเกียว โคฟุล้อมรอบด้วยภูเขา รวมถึงเทือกเขาแอลป์และเทือกเขามิซากะทางตอนใต้ของญี่ปุ่น และทิวทัศน์อันงดงามของภูเขาไฟฟูจิ (เมื่อไม่ได้ซ่อนอยู่หลังเมฆ) เดินเพียงไม่กี่นาทีจากสถานีรถไฟโคฟุไปยังสวนปราสาทไมซูรุ หอคอยปราสาทหายไปแล้ว แต่กำแพงหินเดิมยังคงอยู่
นายมัตสึโมโต้กล่าว พิพิธภัณฑ์จิวเวลรี่ยามานาชิซึ่งเปิดในปี 2013 เป็นสถานที่ที่ดีที่สุดในการเรียนรู้เกี่ยวกับอุตสาหกรรมจิวเวลรี่ในเคาน์ตี โดยเฉพาะอย่างยิ่งขั้นตอนการออกแบบและการขัดเกลาของงานฝีมือ ในพิพิธภัณฑ์ขนาดเล็กและสวยงามแห่งนี้ นักท่องเที่ยวสามารถลองขัดอัญมณีหรือแปรรูปเครื่องเงินในเวิร์กช็อปต่างๆ ในฤดูร้อน เด็กๆ สามารถเคลือบกระจกสีบนจี้โคลเวอร์สี่แฉกได้ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของนิทรรศการธีมเคลือบฟัน Cloisonne (วันที่ 6 ส.ค. พิพิธภัณฑ์ได้ประกาศปิดชั่วคราวเพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ส่วนวันที่ 19 ส.ค. พิพิธภัณฑ์ได้ประกาศปิดจนถึงวันที่ 12 กันยายน)
แม้ว่าโคฟุจะมีร้านอาหารและร้านค้าสาขาคล้ายกับเมืองขนาดกลางส่วนใหญ่ในญี่ปุ่น แต่ก็มีบรรยากาศที่ผ่อนคลายและบรรยากาศเมืองเล็กๆ ที่น่ารื่นรมย์ ในการให้สัมภาษณ์เมื่อต้นเดือนนี้ ทุกคนดูเหมือนรู้จักกันดี ตอนที่เราเดินไปรอบๆ เมือง คุณมัตสึโมโตะก็ได้รับการต้อนรับจากผู้คนที่เดินผ่านไปมา
“รู้สึกเหมือนเป็นชุมชนครอบครัว” โยอิจิ ฟูคาซาวะ ช่างฝีมือที่เกิดในจังหวัดยามานาชิ ซึ่งแสดงทักษะของเขาให้ผู้มาเยี่ยมชมในสตูดิโอในพิพิธภัณฑ์กล่าว เขาเชี่ยวชาญในเทคนิคการเจียระไนพลอยอย่างโคชู คิเซกิ คิริโกะ อันเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัด (โคชูเป็นชื่อเก่าของยามานาชิ คิเซกิหมายถึงอัญมณี และคิริโกะเป็นวิธีการตัด) เทคนิคการบดแบบดั้งเดิมใช้เพื่อทำให้อัญมณีมีพื้นผิวหลายเหลี่ยมเพชรพลอย ในขณะที่กระบวนการตัดด้วยมือโดยใช้ใบมีดหมุนจะทำให้อัญมณีสะท้อนแสงได้สูง รูปแบบ
รูปแบบเหล่านี้ส่วนใหญ่มักฝังไว้ โดยสลักพิเศษไว้ที่ด้านหลังของพลอยและเผยให้เห็นอีกด้านหนึ่ง มันสร้างภาพลวงตาทุกประเภท “ผ่านมิตินี้ คุณสามารถเห็นงานศิลปะคิริโกะ จากด้านบนและด้านข้าง คุณสามารถเห็นภาพสะท้อนของคิริโกะ” นายฟูคาซาวะอธิบาย “แต่ละมุมก็มีการสะท้อนที่แตกต่างกัน” เขาสาธิตวิธีการบรรลุรูปแบบการตัดที่แตกต่างกันโดยใช้ใบมีดประเภทต่างๆ และปรับขนาดอนุภาคของพื้นผิวที่มีฤทธิ์กัดกร่อนที่ใช้ในกระบวนการตัด
ทักษะต่างๆ มีต้นกำเนิดในจังหวัดยามานาชิและส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น “ฉันได้รับเทคโนโลยีนี้มาจากพ่อของฉัน และเขาก็เป็นช่างฝีมือด้วย” นายฟุคาซาวะกล่าว “เทคนิคเหล่านี้โดยพื้นฐานแล้วเหมือนกับเทคนิคโบราณ แต่ช่างฝีมือแต่ละคนก็มีการตีความและแก่นแท้ของตัวเอง”
อุตสาหกรรมจิวเวลรี่ของยามานาชิมีต้นกำเนิดในสองสาขา ได้แก่ งานหัตถกรรมคริสตัลและงานโลหะตกแต่ง ภัณฑารักษ์ของพิพิธภัณฑ์ วะกะซึกิ ชิกะ อธิบายว่าในช่วงกลางยุคเมจิ (ปลายศตวรรษที่ 19) ทั้งสองอย่างนี้ถูกนำมารวมกันเพื่อทำเครื่องประดับส่วนตัว เช่น ชุดกิโมโนและเครื่องประดับผม บริษัทต่างๆ ที่ติดตั้งเครื่องจักรสำหรับการผลิตจำนวนมากเริ่มปรากฏให้เห็น
อย่างไรก็ตาม สงครามโลกครั้งที่สองได้ส่งผลกระทบอย่างหนักต่ออุตสาหกรรม ตามข้อมูลของพิพิธภัณฑ์ ในปี 1945 เมืองโคฟุส่วนใหญ่ถูกทำลายจากการโจมตีทางอากาศ และนี่คือความเสื่อมถอยของอุตสาหกรรมจิวเวลรี่แบบดั้งเดิมที่ทำให้เมืองนี้ภาคภูมิใจ
“หลังสงคราม เนื่องจากความต้องการเครื่องประดับคริสตัลและของที่ระลึกธีมญี่ปุ่นจากกองกำลังยึดครองมีสูง อุตสาหกรรมจึงเริ่มฟื้นตัว” นางวาคาซูกิซึ่งจัดแสดงเครื่องประดับขนาดเล็กที่แกะสลักด้วยภูเขาไฟฟูจิและเจดีย์ห้าชั้นกล่าว หากภาพถูกแช่แข็งอยู่ในคริสตัล ในช่วงที่เศรษฐกิจเติบโตอย่างรวดเร็วในญี่ปุ่นหลังสงคราม เมื่อรสนิยมของผู้คนเริ่มมีความสำคัญมากขึ้น อุตสาหกรรมของจังหวัดยามานาชิจึงเริ่มใช้เพชรหรืออัญมณีสีที่ทำด้วยทองคำหรือแพลทินัมเพื่อผลิตเครื่องประดับที่ทันสมัยมากขึ้น
“แต่เนื่องจากผู้คนขุดคริสตัลตามต้องการ จึงทำให้เกิดอุบัติเหตุและปัญหา และทำให้อุปทานขาดแคลน” นาง Ruoyue กล่าว “ดังนั้น การขุดจึงหยุดลงเมื่อประมาณ 50 ปีที่แล้ว” กลับกลายเป็นว่าการนำเข้าจำนวนมากจากบราซิลเริ่มต้นขึ้น การผลิตจำนวนมากของผลิตภัณฑ์คริสตัลและเครื่องประดับของยามานาชิยังคงดำเนินต่อไป และตลาดทั้งในญี่ปุ่นและต่างประเทศก็กำลังขยายตัว
สถาบันศิลปะจิวเวลรี่จังหวัดยามานาชิเป็นสถาบันจิวเวลรี่ที่ไม่ใช่เอกชนเพียงแห่งเดียวในญี่ปุ่น เปิดทำการในปี 1981 วิทยาลัยที่เปิดสอนมา 3 ปีแห่งนี้ตั้งอยู่บนอาคารพาณิชย์ 2 ชั้นตรงข้ามกับพิพิธภัณฑ์ โดยหวังว่าจะได้อัญมณีระดับปรมาจารย์ โรงเรียนสามารถรองรับนักเรียนได้ 35 คนในแต่ละปี โดยมีจำนวนทั้งหมดประมาณ 100 คน นับตั้งแต่เริ่มมีการแพร่ระบาด นักเรียนใช้เวลาครึ่งหนึ่งในโรงเรียนเพื่อเรียนหลักสูตรภาคปฏิบัติ คลาสอื่นๆ เป็นแบบระยะไกล มีพื้นที่สำหรับการแปรรูปอัญมณีและโลหะมีค่า อีกอันหนึ่งที่ทุ่มเทให้กับเทคโนโลยีแว็กซ์ และห้องปฏิบัติการคอมพิวเตอร์ที่มีเครื่องพิมพ์สามมิติจำนวน 2 เครื่อง
ในระหว่างการเยี่ยมชมห้องเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ครั้งล่าสุด Nodoka Yamawaki วัย 19 ปีกำลังฝึกแกะสลักแผ่นทองแดงด้วยเครื่องมือมีคม ซึ่งนักเรียนได้เรียนรู้พื้นฐานของงานฝีมือ เธอเลือกที่จะแกะสลักแมวสไตล์อียิปต์ที่ล้อมรอบด้วยอักษรอียิปต์โบราณ “ฉันใช้เวลานานกว่าในการออกแบบการออกแบบนี้แทนที่จะแกะสลักมันจริงๆ” เธอกล่าว
ในระดับล่าง ในห้องเรียน เช่น สตูดิโอ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 จำนวนไม่มากนั่งบนโต๊ะไม้ที่แยกจากกัน ปูด้วยเรซินเมลามีนสีดำ เพื่อฝังอัญมณีชิ้นสุดท้ายหรือขัดเกลาโครงการของโรงเรียนมัธยมต้นหนึ่งวันก่อนวันครบกำหนด (ปีการศึกษาของญี่ปุ่นเริ่มในเดือนเมษายน) แต่ละคนมีดีไซน์แหวน จี้ หรือเข็มกลัดเป็นของตัวเอง
Keito Morino วัย 21 ปีกำลังตกแต่งเข็มกลัดซึ่งเป็นโครงสร้างสีเงินของเขาที่ปูด้วยโกเมนและทัวร์มาลีนสีชมพู “แรงบันดาลใจของผมมาจาก JAR” เขากล่าว โดยหมายถึงบริษัทที่ก่อตั้งโดยนักออกแบบเครื่องประดับร่วมสมัย Joel Arthur Rosenthal เมื่อเขาโชว์ภาพพิมพ์เข็มกลัดผีเสื้อของศิลปิน ส่วนแผนการของเขาหลังสำเร็จการศึกษาในเดือนมีนาคม 2565 นายโมริโนะกล่าวว่ายังไม่ได้ตัดสินใจ “ผมอยากมีส่วนร่วมในด้านความคิดสร้างสรรค์” เขากล่าว “ฉันอยากทำงานในบริษัทสักสองสามปีเพื่อหาประสบการณ์ จากนั้นก็เปิดสตูดิโอของตัวเอง”
หลังจากที่เศรษฐกิจฟองสบู่ของญี่ปุ่นแตกในช่วงต้นทศวรรษ 1990 ตลาดเครื่องประดับก็หดตัวและซบเซา และกำลังเผชิญกับปัญหาต่างๆ เช่น การนำเข้าแบรนด์ต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม โรงเรียนระบุว่าอัตราการจ้างงานของศิษย์เก่านั้นสูงมาก โดยสูงกว่า 96% ระหว่างปี 2017 ถึง 2019 โฆษณารับสมัครงานของบริษัท Yamanashi Jewelry ครอบคลุมผนังยาวของหอประชุมของโรงเรียน
ปัจจุบัน เครื่องประดับที่ผลิตในยามานาชิส่วนใหญ่ส่งออกไปยังแบรนด์ญี่ปุ่นยอดนิยม เช่น Star Jewelry และ 4°C แต่ทางจังหวัดกำลังทำงานอย่างหนักเพื่อสร้างแบรนด์เครื่องประดับ Yamanashi Koo-Fu (ละครโคฟุ) และในตลาดต่างประเทศ แบรนด์นี้สร้างโดยช่างฝีมือท้องถิ่นโดยใช้เทคนิคแบบดั้งเดิม และนำเสนอซีรีส์แฟชั่นและชุดเจ้าสาวในราคาย่อมเยา
แต่นายเสินเจ๋อซึ่งสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนี้เมื่อ 30 ปีที่แล้วกล่าวว่าจำนวนช่างฝีมือในท้องถิ่นกำลังลดลง (ปัจจุบันเขาสอนนอกเวลาที่นั่น) เขาเชื่อว่าเทคโนโลยีสามารถมีบทบาทสำคัญในการทำให้งานหัตถกรรมเครื่องประดับเป็นที่นิยมในหมู่คนหนุ่มสาวมากขึ้น เขามีผู้ติดตามจำนวนมากบน Instagram ของเขา
“ช่างฝีมือในจังหวัดยามานาชิมุ่งเน้นไปที่การผลิตและการสร้างสรรค์ ไม่ใช่การขาย” เขากล่าว “เราตรงกันข้ามกับฝั่งธุรกิจเพราะว่าปกติแล้วเรามักจะอยู่เบื้องหลัง แต่ตอนนี้ด้วยโซเชียลมีเดีย เราสามารถแสดงออกทางออนไลน์ได้”